حریم کانالهای آبیاری کشاورزی چقدر است در سال 1371 هیئت وزیران آئین نامه ای را به استناد تبصره 2 ماده 2 قانون توزیع عادلانه آب تصویب نمود با عنوان ” آئین نامه حریم مخازن، تاسیسات آبی، کانالهای عمومی آبرسانی، آبیاری و زهکشی”

طبق تعریفات این آئین نامه مخازن، تاسیسات آبی، کانالهای عمومی آبرسانی، آبیاری و زهکشی مستحدثاتی هستند که به منظور آبرسانی، سالم سازی زمینها یا انتقال آب ایجاد شده یا می شوند.

مطابق ماده 2 آئین نامه مذکور، حریم مخازن، تاسیسات آبی، کانالهای عمومی آبرسانی، آبیاری و زهکشی با توجه به ظرفیت آنها طبق جدول زیر می باشد. این حریم از منتهی الیه دیواره آنهاست. ظرفیت کانالهای مستحدثه و شبکه های آبیاری و زهکشی:

• آبدهی (دبی) بیش از 15 مترمکعب در ثانیه – میزان حریم از هر طرف 12 متر.
• آبدهی (دبی) از 10 تا 15 مترمکعب در ثانیه – میزان حریم از هر طرف 8 متر.
• آبدهی (دبی) از 5 تا 10 مترمکعب در ثانیه – میزان حریم از هر طرف 6 متر.
• آبدهی (دبی) از 2 تا 5 مترمکعب در ثانیه – میزان حریم از هر طرف 4 متر.
• آبدهی (دبی) از 150 لیتر تا 2 مترمکعب در ثانیه – میزان حریم از هر طرف 1 تا 2 متر.
• آبدهی کمتر از 150 لیتر در ثانیه – میزان حریم از هر طرف 1 متر.

ملاحظه می شود که حریم کانالهای آبیاری کشاورزی بر اساس میزان دبی آب عبوری از آنها تعیین می شود. تعیین میزان حریم کانالها توسط شرکت های آب منطقه ای استان و یا ادارات منابع آب تابعه آنها انجام می شود و از وظایف وزارت نیرو می باشد. قبل از ساخت و ساز و یا انجام هر فعالیت در حاشیه کانالها و در حریم آنها حتما میزان حریم را از شرکت آب منطقه ای استان خود استعلام نمائید تا پس از ساخت و ساز با اخطاریه ساخت در حریم و صدور حکم تخریب مواجه نشوید!

دقت کنید میزان حریم تعیین شده از لبه دیواره کانال ارائه شده است. ممکن است میزان حریم توسط شرکت آب منطقه ای از وسط یا همان به اصطلاح آکس کانال اعلام شود. در این صورت شرکتهای آب منطقه ای خودشان عرض کانال موجود را به حریم تعیین شده در ماده 2 آئین نامه اضافه نموده اند و حریم را از آکس (مرکز) کانال اعلام کرده اند.

آئین نامه فوق الذکر میزان حریم لوله های آبرسانی را به طور جداگانه به شرح ذیل معین کرده است.

ماده-3 حريم لوله آبرساني با قطر 500 ميلي متر، در كل 6 متر ( 3متر از هر طرف نسبت به محور لوله)

• حريم لوله از 500 تا 800 ميليمتر در كل 6 متر (3 متر از هر طرف نسبت به محور لوله)
• حريم لوله از 80 تا 1200  ميليمتر به بالا، در کل 10 متر ( 5 متر از هر طرف نسبت به محور لوله)
• حریم لوله از 1200 میلیمتر به بالا در کل 12 متر ( 6 متر از هر طرف نسبت به محور لوله)

تبصره- در صورتي كه لوله هاي آبرساني به موازات و در حريم يكديگر نصب شوند، حد خارجي حريم به اعتبار قطر آخرين لوله منظور ميشود.

 ماده 4- كانال عمومي آبرساني ، آبياري وزهكشي واقع در داخل مزارع وباغها با مساحت 100 هكتار كه براي آبياري همان مزارع و باغها مورد استفاده است، داراي حريم نيستند.

 ماده 5- اداره­ هاي ثبت و اسناد و املاک مكلفند بيست روز قبل از تحديد حدود املاک واقع در مجاورت رودخانه، نهر، مسيل، مرداب، بركه طبيعي، كانالهاي آبياري و آبرساني و زهكشي، روز تحديد حدود را به شركتهاي آب منطقه اي و در داخل محدوده استحفاظي شهرها به شهرداري هاي ذيربط ودر خوزستان به سازمان آب وبرق خوزستان اطلاع دهندكه حريم مربوطه را، حسب مورد تعيين و قبل از روز تحديد حدود اعلام دارند. نرسيدن به پاسخ در مدت يادشده، مانع از اجراي مقررات ثبت اسناد و املاک نمي باشد.

ماده 6- وزارتخانه ها، موسسه ها، شركتهاي دولتي، شهرداريها، سازمانها و نهادهاي وابسته به دولت مكلفند قبل از اجـراي طـرحهـاي مـربوط به وظايـف خود يا صـدور پروانه ساخـتمان يا نظاير آن، حـدبسـتر، حريـم رودخانه ها، مسيلها، مرداب ها و بركه هاي طبيعي را در داخل محدوده استحفاظي از شهرداري ها و در خارج از اين محدوده، ازشركت هاي آب منطقه اي و در استان خوزستان از سازمان آب و برق خوزستان استعلام نمايند. دستگاه هاي ياد شده موظفند حداكثر ظرف بيست روز از پس از تاريخ در يافت، پاسخ استعلام را بدهند. اعلام نكردن پاسخ در مدت تعيين شده به مفهوم بلامانع بودن اجراي طرح است.

 ماده7- هرگاه حريم رودخانه ها، مسيلها، مردابها و بركه هاي طبيعي با حريم ساير تأسيساتي كه داراي حريم هستند، تداخل نمايد قسمت مورد تداخل براي تاسيسات دو طرف به صورت مشترك مورد استفاده قرارد مي گيرد.

ماده 8- هرگاه در اجراي اين آيين نامه زمينهاي اشخاص در مسيل و حريم كانالها و تأسيسات آبي و آبرساني قرارگيرد، طبق ماده 33 قانون توزيع عادالنه آب بهاي عادلانه روز آنها به مالكان پرداخت مي شود.

همانطور که عنوان شد، اگر می خواهید از میزان حریم کانالهای آبیاری کشاورزی عبوری از مجاورت زمین خود مطلع شوید، باید از شرکت های آب منطقه ای یا امورات آب شهرستان خود استعلام کنید. اگر بخواهید برای زمینی در مجاورت کانال آب کشاورزی سند بگیرید یا ساخت وساز کنید یا باغ خود را فنس کشی و دیواره کشی کنید، مرجع صدور سند یا پروانه برای شما باید از شرکت آب منطقه ای میزان حریم کانال را استعلام نماید. دقت کنید اگر بدون انجام استعلامات لازم اقدام به ساخت و ساز و یا هر فعالیت دیگری نمایید، این احتمال وجود دارد به حریم کانال تجاوز نمایید و مشمول کلیه قوانین مربوط به متصرفین در حریم شوید و تخریب ساخت و ساز نیز در انتظار شما خواهد بود.

در صورتی که نیاز به راهنمایی بیشتر دارید و قبل از هر فعالیتی مانند خرید و فروش ملک، ساخت و ساز، غرس نهال، دیوازه کشی و فنس کشی در مجاورت کانالهای آب کشاورزی با مشاوران ما مشورت کنید، آنها بهترین راه ها را مقابل شما خواهند گذاشت.

تهیه شده توسط گروه علمی وبسایت “وکیل آب”