حریم کیفی منابع آبهای سطحی ، یکی از بزرگترین مشکلات در دنیای امروز آلودگی آب می باشد که با پیشرفت و توسعه کشورها، صنایع و کارخانجات روز به روز افزایش می یابد.
این مسئله نه تنها شامل منابع آب سطحی مانند رودخانه ها و آب های روان، دریاچه ها و دریاها می باشد، بلکه آبهای زیرزمینی نیز از این قائده مستثنی نبوده و متاسفانه با نفوذ آبهای جاری به داخل زمین، آبهای زیرزمینی نیز آلوده می شوند. ورود آلاینده ها به آب تغییرات در بو، رنگ و طعم منابع آبی ایجاد شده و تهدیدی بزرگ برای سلامتی محیط زیست و انسان محسوب می گردد.
مهمترین عوامل آلوده کننده آبها انسان ها می باشند که با تخلیه فاضلاب های صنعتی و خانگی و کشاورزی انواع مواد آلی، غیر آلی و معدنی و بیولوژیکی را به محیط زیست نموده و منشا عظیم بیماری های واگیردار را تولید می کنند. ورود این مواد به منابع آبی در بروز بیماری های عفونی بسیار موثر می باشد، به طوریکه آمار نشان می دهد که در کشورهای فقیر از هر 5 کودک، یک نفر قبل از 5 سالگی بخاطر مصرف آبهای آلوده میمیرد. از این رو رعایت مواردی که بتواند از آلودگی بیشتر آبها جلوگیری کند یکی از ضروریات حفاظت محیط زیست می باشد.
حریم کیفی منابع آب (حریم کیفی منابع آبهای سطحی)نیز در همین راستا تعریف شده است. حریم کیفی آن قسمت از اراضی اطراف منابع آب سطحی است که بلافاصله پس از بستر قـرار دارد و بـه عنوان حفاظت کیفی و جلوگیري از آلودگی و تخریب آنها لازم است و بر اساس آن مالکان و بهره برداران امـلاك مجـاور منابع آب، حق انجام فعالیتی که باعث صدمه و آسیب به کیفیت منابع آب شود، ندارند.
مطـابق مصـوبه شـماره 58977 ت 29101 هـ مورخ 18/12/1382 هیات وزیران، عرض حریم کیفی بر اسـاس تـراز افقـی از منتهـی الیـه بسـتر مقطـوع معادل یکصد و پنجاه متر است. نحوه تعیـین نـواحی مختلـف حریم کیفی و کاربريها/ فعالیتهاي مجاز براي استقرار در هر بازه به شرح زیر تعیین میشود:
عرض حریم کیفی بر اساس تراز افقی از منتهی الیه بستر به سه ناحیه «حفاظت»، «حمایت» و «پشتیبان» تقسـیم و عرض هر ناحیه به شرح زیر تعیین میشود:
این ناحیه موثرترین ناحیه در حفاظت و کنترل منـابع آلاینـده و کـاهش بـار آلـودگی آن هـا، کنتـرل دسترسی هاي غیرمجاز، حفاظت از اکوسیستم هاي آبی و وابسته به آب و سایر عملکردهاي ذکر شـده بـراي حـریم، اسـت. پهناي این ناحیه در مناطق خارج از محدوده شهر یا روستا و یا مناطق ساماندهی شده برابر با بیست 20 متر و در مناطق شهري و روستایی با توجه به تراکم جمعیت، حقوق مالکیت، رعایت ضوابط حریم کمی و ملاحظات تصفیه فاضلاب برابـر بـا عرض حریم کمی است، به شرط آن که از 7.5 متر کمتر و از 20 متر بیشتر نباشد.
همچنین مفـاد مندرج در ماده 7 و ماده 10 آیین نامه بستر و حریم رودخانه ها، انهار، مسیلها، مردابها، برکه هاي طبیعـی و شـبکه هـاي آبرسانی، آبیاري و زهکشی (11/08/1379) باید رعایت گردد. ضروري است در طرحهاي تفصیلی و هادي، مادامی که سیستم تصـفیه فاضـلاب بـه تأییـد سـازمان حفاظـت محـیط زیست نرسیده باشد، هیچگونه مجوزي براي توسعه صادر نگردد.
پهناي ناحیه حمایت سه برابر پهناي ناحیه حفاظت است. بدین ترتیـب حـداقل پهنـای ناحیـه حمایـت 22.5 متر و حداکثر مقدار آن 60 متر خواهد بود. محدودیت هاي اسـتقرار در ایـن ناحیـه کـم تـر از ناحیـه حفاظت است.
پهناي این ناحیه برابر با 150 متر منهاي پهناي نواحی حفاظـت و حمایـت اسـت. در بـین نواحی حریم کیفی، این ناحیه نقش پشتیبانی از کارکردهاي نواحی حفاظت و حمایت را دارد.
تبصره 1 :عرض ناحیه حفاظت براي رودخانه ها، انهار طبیعی، برکه ها و دریاچه هاي تامین کننده آب شـرب در بـازه حفاظـت از منبع تامین آب شرب مقطوع 150 متر میباشد. براي رودخانه ها و انهار طبیعی طول بازه حفاظـت از منبـع تـامین آب شرب، معادل 20 برابر عرض بستر رودخانه (در محل برداشت آب شرب)، به سمت بالادست محل برداشت آب و دو برابـر عرض بستر رودخانه (در محل برداشت آب شرب) به سمت پایین دسـت آن مـی باشـد. بـراي دریاچـه هـا و مخـازن سـدها و و برکه هاي تامین آب مطابق تبصره 2 عمل میشود و تمامی حریم کیفی 150 متري دریاچه ها، مخازن سدها و برکـه هـاي تـامین آب جزو ناحیه حفاظت در نظر گرفته میشود. در صورتیکه فاصله محلهاي برداشت آب شرب متوالی در طول یک رودخانه کمتر از 5 کیلومتر باشد، تمام عرض حـریم کیفی در فاصله بین دو محل برداشت آب شرب، جزو ناحیه حفاظت محسوب خواهد شد.
تبصره 2 :مطابق قانون تعیین حریم دریاچه هـاي احـداثی در پشـت سـدها (مصـوب 1344) عـرض حـریم دریاچـه هـاي احداثی در پشت سدها (بر روي خطی است موازي و به فاصله افقی) یکصد و پنجاه متر از محیط تراز شده اطـراف مخـزن سـد بر مبناي حداکثر ارتفاع آب روي سرریز می باشد. تمامی این ناحیه جزو ناحیه حفاظت در نظر گرفته می شود.
تبصره 3: در مواردي که برداشت آب شرب از داخل یا خروجی مخزن سد انجام میشود، نیـز مطـابق تبصـره 2 عمـل خواهد شد.
تبصره 4: عرض حریم کیفی براي رودخانه هاي حفاظت شده و تالاب هاي ثبت شده در کنوانسـیون رامسـر و منـابع آب سطحی واقع در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محـیط زیسـت (موضـوع بنـد الـف مـاده 3 قـانون حفاظـت و بهسازي محیط زیست)، مقطوع 150 متر و تمام آن جزو ناحیه حفاظت میباشد، مگـر ایـن کـه بـه پیشـنهاد سـازمان حفاظت محیطزیست و طی مراحل قانونی، ترتیبات دیگري در مورد آنها وضع شود. رودخانه هـاي حفاظـت شـده کـه مشمول این تبصره میباشند، در ضمیمه معرفی شده اند. هر گونه تغییر آتی در ایـن بـازه هـا، حسـب اعـلام سـازمان حفاظت محیط زیست، مشمول این دستورالعمل خواهد بـود. اسـتقرار هرگونـه فعالیت/کـاربري در محـدوده حـریم حفاظتی رودخانه هاي حفاظت شده، خارج حریم کیفی، مشمول ضوابط و مقررات سـازمان حفاظـت محـیط زیسـت میباشد.
تبصره 5 : حریم کانالها، انهار احداثی و سنتی و شبکه هاي آبیاري و زهکشی مطابق ماده 15 آیین نامه بسـتر و حـریم رودخانه ها، انهار، مسیلها، مردابها، برکه هاي طبیعـی و شـبکه هـاي آبرسـانی، آبیـاري و زهکشـی (تصـویب نامـه شـماره 1379/08/16 ) مورخ هـ23687ت36046 5 تعیین میشود و مشمول این دستورالعمل نمی باشند.
تبصره 6 : در مورد رودخانه ها یا سایر منابع آب سطحی که دیوار حائل/ احداثی دارند، حریم کیفی و نواحی سه گانه آن از پشت دیوار حائل/ احداثی مورد تایید وزارت نیـرو محاسـبه خواهـد شـد (موضـوع مـاده 10 آیـین نامـه بسـتر و حـریم رودخانه ها، انهار، مسیلها، مردابها، برکه هاي طبیعی و شـبکه هـاي آبرسـانی، آبیـاري و زهکشـی (تصـویب نامـه شـماره 1379/08/16 مورخ هـ23687ت36046 1)
تبصره 7: بستر مرده یا متروکه مسیلها و رودخانه ها یا سایر منابع آب سطحی در اختیار حکومت میباشد، ولی حریم کیفی براي آنها محاسبه و اعمال نمی شود.
تبصره 8: حریم کیفی تالابها و نواحی سه گانه آن و دستورالعمل استقرار کـاربري هـا/ فعالیـت هـا در ایـن نـواحی، بـا رعایت ماده 2 آیین نامه اجرایی تبصره 2 ماده 2 قانون اراضی مستحدث و ساحلی (تصویب نامه شـماره 3279/ت36256ك 1387/01/19) بر اساس دستورالعمل حاضر تعیین میشود. مگر اینکه به پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیسـت و طی مراحل قانونی، ترتیبات دیگري در مورد آنها وضع گردد. در هـر صـورت کسـب موافقـت کتبـی اداره کـل محـیط زیست استان براي هرگونه استقرار در محدوده حریم کیفی تالابها الزامی است.
ما گروهی از متخصصان، مشاوران و وکلای صنعت آب بر آن شدیم تا تجربه خود را در زمینه های مرتبط با آب با شما به اشتراک بگذاریم و برای حل مشکلات و اختلافاتی که در این حوزه با آن روبه رو هستید، راهکارهای مناسب پیش روی شما قرار دهیم. سوالات خود را از ما بپرسید و یقین بدانید ما تا حصول نتیجه مطلوب همراه شما خواهیم بود.
شماره تماس پشتیبانی : 09012948564
تمامی حقوق وب سایت متعلق به مشاور فنی حقوقی آب می باشد. | © EMATIAC